Primaire hoofdpijn FTTO

Behandelprotocol primaire hoofdpijn FTTO 2012

voor pdf versie klik hier
 
Algemeen
•   Bij hoofdpijn is de anamnese belangrijk.
•   Vraag gericht naar medicijngebruik incl. paracetamol/handverkoop.
•   T.b.v. de diagnostiek wordt een hoofdpijndagboek geadviseerd.
•   Meerdere vormen van hoofdpijn kunnen tezamen voorkomen.
•   Psychosociale problematiek kan een rol spelen.
•   Kinderen <12 jaar: Migraine na stap 2 > verwijzen naar 2e lijn. Overige primaire hoofdpijn verwijzen naar 2e lijn.
 
Spierspanningshoofdpijn
Drukkende, knellende, meestal tweezijdige hoofdpijn zonder misselijkheid of braken. Verergert niet bij inspanning. Duur: minuten-dagen.
 
Niet medicamenteuze behandeling
Uitleg geven en overweeg oefentherapie.
 
Medicamenteuze behandeling
Stap 1.   Paracetamol (max. 4g/dag, gebruik max. 1 week)
Bij onvoldoende effect stap 2.
 
Stap 2.   Stap over op klassiek NSAID (gebruik max. 1 week).
Denk aan maagbescherming; zie behandelprotocol FTTO  maagbescherming.
Bij onvoldoende effect stap 3.
 
Stap 3.   Stap over op TCA.
      Amitriptyline 1 dd 25 mg
n.b.
•   Bij onvoldoende effect na 6 weken verhogen tot max. 50 mg/dag.
•   Ouderen starten met 10 mg.
•   Na 3-6 maanden medicatie proberen af te bouwen.
Bij onvoldoende effect verwijzing naar 2e lijn.
 
Medicatieafhankelijke hoofdpijn
De klachten zijn >15 dagen per maand aanwezig, er is regelmatig overmatig gebruik van paracetamol, NSAID’s of triptanen voor de indicatie hoofdpijn, er is een toename van de hoofdpijn gedurende het gebruik van de medicatie, welke teruggaat naar de oude vorm binnen 2 maanden na staken van het overmatig gebruikte geneesmiddel.
 
Niet medicamenteuze behandeling
•   In één keer stoppen met de gebruikte middelen.
•   Na 2 weken controle en ondersteun met frequente (telefonische) vervolgcontacten.
•   Behandel onttrekkingsverschijnselen.
•   Zodra bekend: start preventief de behandeling van de oorspronkelijke hoofdpijn.
Bij onvoldoende effect verwijzing naar 2e lijn.
 
Clusterhoofdpijn
Een of meerdere keren per dag aanvalsgewijze, hevig bonzende of stekende, eenzijdige hoofdpijn rondom oog of temporaal, met bewegingsdrang en autonoom vegetatieve verschijnselen. Duur:15-180 minuten, treedt op in clusters van enkele weken.
 
Stap 1.   Aanvalsbehandeling.
1. sumatriptan injectie 6 mg (andere toedieningsvorm of triptan heeft geen zin)
2. 100% O2 7-10 L per kapje gedurende 15 minuten
Bij onvoldoende effect stap 2.
 
Stap 2.   toevoegen profylactische behandeling.
In combinatie met aanvalbehandeling start verapamil retard 1 dd 240 mg en verwijs naar 2e lijn.
Stap 1 en 2 altijd combineren, altijd aanvalsbehandeling en preventie
 
Migraine
Herhaalde aanvallen van matige tot heftige, meestal eenzijdige, bonzende hoofdpijn met misselijkheid en/of braken, soms een aura, verergert bij lichamelijke activiteit, overgevoeligheid voor licht en geluid. Aanvalsduur: 4-72 uur.
 
Migraine behandeling acuut
Overweeg bij ernstige migraine meteen te starten met een triptan (stap 3).
 
Stap 1:    Paracetamol (max. 4g/dag) gecombineerd met anti-emeticum
Bij misselijkheid en braken; voeg vooraf toe metoclopramide 10 mg oraal/20 mg rectaal of domperidon 10 mg oraal / 60mg rectaal.
 
Stap 2:   Klassiek NSAID gecombineerd met anti-emeticum. 
In alle gevallen gecombineerd met metoclopramide 10 mg oraal/20 mg rectaal of domperidon 10-20 mg oraal/60mg rectaal.
Denk aan maagbescherming.
 
Stap 3:   Stap over op triptan.
Gebruik triptan bij begin van optreden hoofdpijn; niet starten bij aurafase.
Gebruik gemiddeld max.10 dagen/maand.
1. Sumatriptan 50-100 mg oraal, max. 300mg/dag
2. Rizatriptran 10mg, max. 20 mg/dag
2. Frovatriptan 2,5mg, max. 5 mg/dag (bij recurrence en menstruele migraine)
2. Almotriptan 12,5mg, max. 25 mg/dag
-    Gebruik bij hevig braken sumatriptan zetpil: 25 mg, max 50 mg/24 uur of injectie 6 mg, max 12 mg/24 uur.
-    Probeer een triptan altijd bij 3 aanvallen alvorens te switchen.
-    Switch maximaal 3 triptanen.
Bij onvoldoende effect na 3 verschillende triptanen verwijzing naar 2e lijn.
 
Migraine profylaxe
Bij gemiddeld 2 of meer aanvallen per maand is migraineprofylaxe aangewezen.
Beoordeel bijwerkingen na 2 weken, op effect na 3 maanden.
1. metoprolol 1 dd 100 mg retard, max 200 mg/dag
1. propranolol 2-3 dd 40 mg, max. 160 mg/dag; of 1dd 80/160 mg retard
2. candesartan 1dd 8-16 mg
Bij goede respons: na 6-9 maanden profylaxe proberen uit te sluipen.  
Indien aanvallen terugkeren, profylaxe hervatten.
Bij onvoldoende effect verwijzing naar 2e lijn.
 
Migraine rond menstruatie
Bij migraine van dag -2 tot dag 3 is er sprake van pure menstruele migraine.
 
Medicamenteuze therapie:
1. NSAID: naproxen 2 dd 250 mg, max.1000 mg dd; start vanaf dag -2 tot en met dag 5 van menstruatie.
2. Estradiolpleister of tablet
Transdermaal: 1 pleister 50-100 mg op dag -3 en op dag +1 (4 dgn na 1e pleister).
Oraal: gedurende de hele menstruatie 2-4mg/dag.
3. Triptaan met een langere halfwaardetijd: frovatriptan 2 dd 2,5 mg; start vanaf dag -2;  
vanaf dag 1 menstruatie 1 dd 2,5 mg gedurende 6 dagen.
n.b.
•   Bij optreden tijdens stopweek orale anticonceptie: overweeg doorslikken met half- of jaarlijkse stopweek.
•   Overweeg hormonale anticonceptie.
•   Elke behandeling evalueren na tenminste 3 menstruatiecycli.
•   Gebruik bètablokker rondom menstruatie is niet van toepassing.
Bij onvoldoende effect verwijzing naar 2e lijn.

Bronnen, auteurs, revisiedatum

Bronnen: FTTO primaire hoofdpijn 2012

Auteurs: S. van der Meer, P.H.M. Pop, B.P.R.A. Rijs, A.F.H.M. Schuivens, K.G. Vanwersch, H. Westerink

Revisiedatum: eind 2021